در تحلیل علل انجام زشتی‌ها و گناه از دیدگاه قرآن می‌خوانیم: وصف زشت برای کسانی است که به آخرت ایمان ندارند و بهترین وصف از آنِ خداست و او عزیز حکیم است (سورۀ نحل آیه 60). ایمان به آخرت موجب حفظ انسان ازانجام اعمال زشت می‌شود و ایمان نداشتن به آخرت سرمنشأ و ریشۀ تمام گناهان است و هر صفت زشتی که به پیشانی آدم می‌خورد ناشی از فراموش‌کردن عالم آخرت است و بالعکس هر صفت زیبا و پسندیده بدلیل یادِ آخرت است. خداوند در آیۀ 36 سورۀ ص طی هشداری به حضرت داود (ع) می‌فرماید: ای داود! ما تو را در روی زمین خلیفه قرار دادیم پس در میان مردم به حق داوری و قضاوت کن و از هوای نفس پیروی نکن که تو را از راه خدا گمراه می‌کند حقیقتاً کسانی که از راه خدا خارج و گمراه شوند عذاب سنگینی در انتظارشان است زیرا روز حساب را فراموش کردند.

وقتی خداوند انسان را خلیفۀ خود در زمین قرار داده (آیه 30 سورۀ بقره) به این معناست که اخلاق و صفات انسان باید الهی باشد و در مسیر ارادۀ الهی گام بردارد. وقتی خالق احکم‌الحاکمین است انسان هم باید به حق حکم کند و باید از هوای نفس که پیروی از شیطان است بترسد چرا که شیطان دشمن انسان است و می‌خواهد هر طور که شده انسان را گمراه کند. این آیه خط بطلانی بر مکتب‌های بشری می‌کشد که پیروی از خواسته‌های انسان را مقدم بر حکم الهی می‌دانند و می‌فرماید: هر که از راه خدا گمراه شود روز حساب را فراموش می‌کند به همین دلیل انواع زشتی‌ها و گناهان را مرتکب می‌شود و سرانجام در عذاب دردناک الهی وارد می‌شود. خالق هستی در آیه 23 سورۀ عنکبوت می‌فرماید: کسانی که به آیات پروردگار و لقای او کافر شدند از رحمت من ناامیدند و برای اینها عذاب دردناکی آماده شده است! مسلماً وقتی انسان خدا و نشانه‌های او و آخرت را به باد تمسخر بگیرد و به چنین روزی اعتقاد نداشته باشد در گناهان غوطه‌ور می‌شود و مادامی که مرگش فرا می‌رسد می‌فهمد که چه بد ظلمی به خود کرده است در این لحظه چون خداوند هم به او نظر نمی‌کند همۀ درهارا از هر طرف بسته می‌بیند اِلا درب جهنمی که خود در دنیا آماده ساخته‌است.

قانون خداست که با اراده‌اش به انسان عقل و اختیار و آزادی و انتخاب داده است و از طرفی با پیامبران و کتب الهی آنها را دعوت به هدایت کرده است. در اینجا این انسان است که مختار است ایمان بیاورد و یا نیاورد ولی هر کس ایمان نیاورد و سدِّ راه سایر مردم در ایمان شود و فاسد شود خداوند کاری می‌کند که این انسان ناشکر با دستان خود راه جهنم را سریعتر بپیماید چنانکه خداوند در آیه 10 سورۀ بقره می‌فرماید: دل منافقان مریض است و خداوند بر این مرض می‌افزاید و بخاطر تکذبشان عذاب دردناکی برای آنها فراهم کرده است و در آیه 178 سورۀ آل‌عمران می‌فرماید: کسانی که به آیات ما کافر شدند گمان نکنند که اگر به آنها مهلت و فرصت می‌دهیم به نفع آنهاست ما به آنها مهلت می‌دهیم تا  بار گناهانشان را سنگین کنند تا مستحق عذاب خوارکننده و دردناکی شوند و یا در آیه 182 سورۀ اعراف صحبت از عذاب استدراج می‌کند و می‌فرماید: کسانی که آیات ما را انکار می‌کنند از آن جایی که نفهمند آرام آرام مجازاتشان خواهیم کرد!! و در آیه 45 سورۀ قلم خداوند خود می‌فرماید: مگر و نقشه من اینگونه است!!

امام صادق (ع) فرمود: کافران وقتی گناه می‌کنند خداوند به آنها بیشتر نعمت می‌بخشد تا بیشتر غافل شوند که این همان عذاب استدراج است.

پروردگارا اگر به ما نعمتی می‌دهی این نعمت از نعمات واقعی تو باشد نه نعمتی که مکر و نقشه تو برای عذاب استدراج است.

***************************************

انتظار فرج از نگاه تورات موسی (ع):

آنچنان که خورشید از مشرق ساطع می‌شود ظهور او چنین خواهد بود در آن لحظه تمام طوایف زمین سینه‌زنی می کنند و او را می بینند اما اینکه آن روز و آن ساعت کدام است احدی نمی‌داند حتی ملائکه‌‌ها هم نمی‌دانند بنابراین شما نیز حاضر باشید زیرا در ساعتی که گمان نبرید او خواهد آمد (انشاءا...)